Deze week verscheen het rapport ‘Met beleid van start’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dit is onderdeel van een meerjarig onderzoek naar de positie en leefsituatie van Syrische vluchtelingen die in 2014-2015 naar Nederland kwamen. 

Het rapport bevestigt wat het UAF in de praktijk al jaren ervaart: dat het beleid een grote invloed heeft op de kansen die je als nieuwkomer krijgt. Bijvoorbeeld als je in een gemeente wordt geplaatst waar de onderwijs- of werkmogelijkheden beperkt zijn. Probeer dan maar eens een maatschappelijke positie te verwerven die bij je talenten past. Hierover zeggen de onderzoekers:

‘Het beleid op het terrein van onderwijs en statushouders is versnipperd. Sommige onderwijsinstellingen bieden bijvoorbeeld een oriëntatiejaar voor statushouders, waarin taal en het volgen van onderwijs worden gecombineerd, maar dit is geen algemeen beleid. Gemeenten verschillen in hun beleid ten aanzien van studeren met een uitkering.’

Dat is precies de reden waarom het UAF al jaren pleit voor structurele bekostiging van taalschakeljaren door de overheid, zodat de doorstroom naar mbo-, hbo- en wo-opleidingen verbetert. En waarom we samenwerkingsafspraken maken met gemeenten over studeren met behoud van uitkering, om de kansen van 28-plussers te vergroten op een duurzame start op de arbeidsmarkt. 

Daar gaan we mee door zo lang als dat nodig is; we wachten niet af tot het nieuwe inburgeringsstelsel in werking treedt. Over het nieuwe stelsel staat in het rapport:

‘Gunstig is dat in het nieuwe inburgeringsbeleid een aparte onderwijsroute is onderscheiden om de toegang tot het Nederlandse onderwijssysteem te faciliteren.’

In afgelopen jaren heeft het UAF veel tijd en energie gestoken in het mede vormgeven van de nieuwe Inburgeringswet. Niet zo snel mogelijk aan het werk, maar een duurzame weg naar werk, dát was en is ons uitgangspunt. 

We hebben ons bijvoorbeeld sterk gemaakt voor een onderwijsroute en die komt er ook. Wel hebben wij en de onderwijskoepels zorgen over de financiering van deze onderwijsroute.

Nieuw beleid: kansen en zorgen

Of het nieuwe inburgeringsbeleid vanaf 2022 de huidige problemen oplost, is nog de vraag. Daarover zeggen de onderzoekers:

‘De effectiviteit van de nieuwe wet moet zich in de praktijk gaan bewijzen. De inburgering van nieuwkomers is een complexe taak die de nodige uitvoeringsproblemen met zich zal meebrengen.’

Over de uitvoering van de Inburgeringswet denkt het UAF ook actief mee. Of het nieuwe beleid wél effectief zal zijn, hangt voor een groot deel af van de kwaliteit van de uitvoering. 

Eind maart brachten we samen met onderwijskoepels enkele knelpunten onder de aandacht bij de minister van OCW. Zie: Advies over uitvoering onderwijsroute in nieuwe inburgeringswet.

Samen met gemeenten, die een belangrijke rol krijgen in het nieuwe stelsel, wil het UAF optimale kansen creëren voor statushouders voor een duurzame start op de arbeidsmarkt. Vooruitlopend daarop ontwikkelden we onder meer een Handreiking voor een succesvolle uitvoering van de nieuwe wet inburgering. (Zie ook: informatie voor Gemeenten). Dit is cruciaal om te voorkomen dat menselijk kapitaal verloren gaat.

Invloed coronacrisis

Over de gevolgen van de coronacrisis zegt het SCP-rapport: 

‘Een verhoogde uitstroom van werk naar bijstand is reëel en de kansen op het vinden van een nieuwe baan zullen naar verwachting sterk afnemen.’ 

Hiervoor geven de onderzoekers deze uitleg: 

‘Statushouders zijn vooral werkzaam in conjunctuurgevoelige sectoren zoals de horeca, de uitzendbranche en de reiniging.’

Wat hier buiten beschouwing blijft, zijn de vele voorbeelden van Syrische vluchtelingen die inmiddels – met steun van het UAF – hun kennis en kwaliteiten inzetten in krapteberoepen. Denk aan de zorg, de techniek, de financiële sector of het onderwijs. Nieuwsgierig geworden? Kijk dan eens bij Verhalen.