Ik zit thuis achter mijn laptop aan de keukentafel. Ik strijk met mijn handen over het houten tafelblad dat mijn man in een van de lokdowns opnieuw lakte. Acht persoons, ooit bewust aangeschaft om veel gasten te kunnen ontvangen. Deze tafel kent vele gezichten, was erbij toen we herinneringen maakten en verhalen uitwisselden. 

Veertig kilometer verderop, bij het UAF in Utrecht, zijn de bureaus onbemand. Het kantoor is verlaten, de ziel heeft het gebouw verlaten. Het werk gaat door, maar het contact en de verbinding zijn zoek. Nieuwe contacten worden zelden gelegd, bestaande met veel moeite in stand gehouden. Nog iedere dag verwonder ik me over de leegte. Het went niet, gelukkig niet. Hoe bestaat het?

Ik heb een extreme situatie overleefd. Mijn tijd in de gevangenis is als een horrorfilm waarin ik de hoofdrol speelde en mijn kameraden de bijrollen. Minder hevige, maar soortgelijke emoties komen bij me op als ik terugdenk aan onze weken in het asielzoekerscentrum in Blitterswijck. Het Roekenbosch was een plek vol onzekerheden. Extreme angst, vernederingen en martelingen kwamen er gelukkig niet voor, maar het bestaan kabbelde even traag voort omdat je leven in de wachtstand werd gezet. 

Maar ik paste mij aan. We konden af en toe lachen, maakten grapjes en deelden lief en leed met elkaar. Vergelijken is gevaarlijk, maar hoe gek het misschien ook klinkt, in de gevangenis en in het azc was ik soms opgewekter dan in de afgelopen tijd. Misschien komt het omdat de tijd de scherpe randjes van mijn herinneringen heeft afgevijld. Dat zou kunnen, dat is aannemelijk. Maar dat is het niet alleen.

Wat is er gebeurd met mij of met de mensheid? 

Vanaf het begin van de coronacrisis valt het gebrek aan contact me zwaar. De zestigste verjaardag van mijn man vierden we in een klein gezelschap, op dezelfde dag waarop Job en ik ons boek presenteerden via een Zoom-vergadering. De UAF-Awards zijn uitgereikt via een videoverbinding, ik heb inmiddels talloze collega’s digitaal uitgezwaaid en dierbaren gefeliciteerd met heugelijke nieuwtjes via datzelfde, inmiddels vervloekte, scherm. 

Gastvrijheid is een van mijn dierbaarste culturele erfgoederen. Iran ís gastvrijheid. Gastvrijheid vervult je ziel, verrijkt je kenniskring en verruimt je horizon en wereld. Door nieuwe mensen te leren kennen en verhalen te delen bouw je een warm nest om je heen. Het is inspiratie! Mensen onthullen zich om elkaar te ontmoeten, verhalen te vertellen en elkaar mee te sleuren in een wereld, een nieuwe wereld. Mensen om wie je geeft, op wie je kunt rekenen. Mensen die je te hulp kunnen schieten als je even een verlies te verduren hebt, of een vreugde wilt delen. Maar de ware gastvrijheid zit tijdelijk opgeborgen in mijn schatkist. 

Ik sta te popelen om haar vrij te laten. Als het zo ver is zal ik haar oppoetsen, zodat ze weer kan schitteren en glans en warmte kan geven aan het leven. Tot die tijd mogen we vier – herstel: twee – mensen per dag ontvangen. En dus nodigde ik Eline, die met zwangerschapsverlof ging, uit bij mij thuis. Een aantal andere collega’s meldden zich op het scherm. We aten samen, hebben gelachen en herinneringen opgehaald. Het is tenminste iets.