Over de vlucht weet Siyad niet veel meer. ‘Ik kijk niet graag achterom. Ik wil altijd verder. Als ik mijn hersens vergelijk met een computer, dan heb ik een hoge processorsnelheid maar een piepklein werkgeheugen. Van mijn vlucht heb ik amper herinneringen opgeslagen.’ Wel herinnert hij zich de verveling die toeslaat in Nederland. ‘Toen ik moest vluchten, was al mijn hoop gericht op de bestemming. Eenmaal op de bestemming, hoefde ik nergens meer op te hopen.’ 

Het dieptepunt beleefde Siyad in een stacaravan op de Leusderhei. Het is 1992 en tussen vluchtelingen uit Irak en Joegoslavië mag de twintiger niets anders doen dan lummelen. ‘Het azc is een soort kinderboerderij, met allemaal verschillende bewoners in hokjes. Daar zat ik dan, met al mijn ambities in de wachtkamer van een eindeloze procedure.’

De ommekeer begint als Siyad via maatschappelijk werk een bijbaantje regelt in een Hilversumse kringloopwinkel. ‘Het werk haalde me uit de negatieve sfeer.’ Niet lang daarna ontmoet hij in het azc een man die hij “de messias” noemt. ‘Een Irakese jonge vent die me vertelde dat hij geneeskunde studeerde.  “Wow, wat goed”, zei ik. “Hoe heb je dat geregeld?” Hij vertelde me over het voorbereidend jaar anderstalige studenten Vrije Universiteit (VASVU). En over het UAF. Dat je bij hen ook zonder status kon aankloppen voor advies. Ik pakte meteen de Gouden Gids (een papieren voorloper van internet; red).’ 

Het blijkt het begin van de weg omhoog. Na lang wachten krijgt Siyad een status. Hij verhuist naar Krommenie en volgt taalles. Het UAF wijst de weg naar opleidingen en stimuleert Siyad. ‘In mijn omgeving zaten weinig vluchtelingen met academische ambities dus ik vond het fijn om daarover met iemand anders te kunnen praten.’ Vrij soepel rolt hij door het voorbereidend jaar voor anderstalige studenten. De grootste hobbel is het levensonderhoud. ‘Ik maakte te veel uren om een uitkering te krijgen en te weinig voor een studiefinanciering. Zonder de UAF-lening* was ik in dat schakeljaar alsnog vastgelopen. De lening is netjes terugbetaald, maar ik ben ze nog steeds dankbaar.’  

Siyad schrijft zich in voor drie studies en wordt toegelaten bij Tandheelkunde. ‘Dat was een feestdag voor mij. Was het liefde tussen mij en de tandheelkunde? Niet echt. Geneeskunde leek me mooier, maar dat duurt zo lang hè? Met deze studie zou ik in vijf jaar klaar zijn. Ik wilde zo snel mogelijk aan de bak, onafhankelijk worden, vrij zijn.’ Inmiddels is ook de rest van zijn familie in Nederland gearriveerd. Terwijl Siyad aan de weg timmert, zitten zij in een azc in Someren. ‘In omstandigheden die nog soberder waren dan die van mij.’