‘Haast je langzaam was een bekend gezegde van de oude Romeinen. Ook Erasmus haalde het aan in zijn Adagia. In al je activiteiten is het de kunst om een goede balans te vinden tussen voortvarendheid en zorgvuldigheid. Door te aarzelen, af te wachten en zaken goed te overwegen kan je later juist tijd winnen.’

Terwijl ik deze woorden afgelopen maandagavond uitsprak tijdens de officiële opening van het academisch jaar, demonstreerden vakbonden buiten tegen het leenstelsel en andere problemen in het hoger onderwijs. Ik hoorde het getrommel op de achtergrond. De toon verschilde misschien maar onze boodschap was min of meer gelijk: neem de tijd, geef de ruimte. 

Weken geleden koos ik er intuïtief voor om het op dit podium te hebben over ‘trage nauwkeurigheid’. Want juist als de druk hoog is zijn goede oplossingen van levensbelang. Sommige problemen lenen zich nou eenmaal niet voor een kort antwoord. Goede oplossingen vragen om tijd – om onderwijs.

Toen ik in 1990 in Nederland kwam wilde ik snel, snel, snel. Ik kocht een woordenboek en begon te stampen bij de a: aai, aak, aambeeld, aan, aanbellen, aanbesteden, aanbieden, aanblik, aanbod, aandacht. Mijn ijverigheid heeft me veel opgeleverd, maar terugkijkend ging ik te snel. Tot op de dag van vandaag ben ik bezig om mijn stomme taalfouten te herstellen. Ik was zo bang dat ik nog meer tijd verspilde, maar die angst was onterecht. Juist op dat moment had ik moeten bouwen aan een vruchtbare bodem.   

Traag in beweging komen klinkt in onze maatschappij niet meteen positief. Er is iets aan traagheid wat ons tegenstaat. Traag in beweging komen doet denken aan sloomheid, ingehaald worden en aan er niet alles uithalen wat er in zit. Iemand die traag in beweging komt, is iemand die de bus al aan ziet komen maar niet versnelt, waardoor die voor zijn of haar neus wegrijdt. Iemand die kansen mist, eigenlijk. 

De drang naar vlugheid zie ik veelvuldig om me heen. Gemeenten willen nieuwkomers zo snel mogelijk de bijstand uit krijgen, wat dikwijls betekent dat ze iedere beschikbare baan moeten aannemen en geen ruimte krijgen om zich om- of bij te scholen. Zo kan een gevluchte arts niet als dokter verder en is een jonge, ambitieuze advocaat veroordeeld tot schoonmaakwerk. Dat betekent een verkwisting van waardevolle grondstoffen.  

Het UAF hielp mij in de jaren ‘90 met een beurs voor mijn eerste hbo-opleiding. En de rest is geschiedenis, zoals ze dat zo mooi zeggen. Door niet meteen gedwongen worden te werken, door onderwijs te volgen kreeg ik de kans om mijzelf te ontplooien. Om ook in Nederland te kunnen laten zien wie ik ben en wat ik kan. Ik had dan misschien haast, maar ik werd ten minste in staat gesteld om me langzaam te haasten.