Na jaren van praten, onderhandelen (en uitstellen) is het zover: de nieuwe Wet inburgering is van kracht. Wat is er veranderd? En wat betekent de nieuwe wet voor de rol van het UAF bij de inburgering? Eline Dragt, beleidsmedewerker bij het UAF, geeft antwoord. 

Waarom is de wet aangepast? 

‘De oude wet, uit 2013, was gericht op eigen verantwoordelijkheid. Een nieuwkomer kiest zelf zijn inburgeringscursussen uit, was het idee. Maar zelf op zoek gaan naar een taalschool is moeilijk voor iemand die de taal niet spreekt en de infrastructuur niet kent. Het systeem was bovendien koren op de molen van cowboys. Taalscholen bleken op grote schaal inburgeringscursussen te declareren die nooit plaatsvonden of van slechte kwaliteit waren. Al in 2017 concludeerde de Algemene Rekenkamer dat de vrije opzet niet werkte. Het niveau was te laag en het lukte veel statushouders niet om binnen drie jaar in te burgeren.’ 

Wat is er veranderd in de nieuwe wet? 

‘De regie en de begeleiding zijn terug bij gemeenten. En daarmee ook de zak met geld die beschikbaar wordt gesteld voor de inburgering van statushouders. Gemeenten kopen trajecten in, zoals taalcursussen, en hebben de verplichting om te zorgen voor een aanbod dat past bij de wensen, doelen en capaciteiten van de inburgeraar. Er zijn drie routes: een onderwijsroute, een route voor taal en (vrijwilligers-) werk, en tot slot een route gericht op zelfredzaamheid. Het vereiste taalniveau is omhoog gegaan voor de routes die leiden naar onderwijs en werk.’ 

Wat is de bijdrage van het UAF geweest bij de totstandkoming van deze wet? 

‘We hebben ons hard gemaakt voor een onderwijsroute en die is er gekomen. Aanvankelijk was er voor die route een leeftijdsgrens ingesteld van 28 jaar. Dat vonden we zeer onverstandig, want een passende opleiding is dé weg naar een duurzame plek in de maatschappij. Ook als je ouder dan 28 bent. De leeftijdsgrens is inmiddels geschrapt. En dankzij een lobby van het UAF, de onderwijskoepels, de VNG en Divosa is voor de onderwijsroute extra budget vrijgemaakt vanuit het Rijk: 15 miljoen euro voor dit jaar, en 9 miljoen voor volgend jaar. Dat geld is nodig om kwalitatief inburgeringsaanbod in stand te houden. Tot slot hameren we op een reiskostenvergoeding voor inburgeraars die onderwijs willen volgen. Op dit moment wordt slechts een klein deel van de reiskosten door gemeenten vergoed. Als UAF willen en kunnen we niet opdraaien voor structurele kosten, dat is onze taak niet. Reiskosten mogen geen belemmering vormen voor het volgen van inburgeringsonderwijs. Daar moet een oplossing voor komen.’