Je bent inmiddels afgestudeerd en ziet een rol voor kunst en kunsteducatie bij de integratie van nieuwkomers. Welke? 

‘Integreren in Nederland betekent: de taal leren, studeren, werken. Punt. Maar is het wel genoeg om achter een tafel te gaan zitten, te luisteren, oefeningen te maken en daarna het staatsexamen af te leggen? Ik denk van niet. Kunst en kunsteducatie voegen daar een dimensie aan toe, een dimensie van voelen, jezelf leren uitdrukken, interactie, deelnemen en meedoen. Een taal leren is niet alleen woorden stampen, maar gaat over nuances. Kunsteducatie heeft mij op dat gebied geholpen en geeft je een veilige ruimte om in beweging te komen, je te ontwikkelen en toch authentiek te blijven.’ 

 
Een goed voorbeeld daarvan is Common Ground, het afstudeerproject van jou en je studiegenoot Madeleine Holtzer. Onder de vlag van de Maria Magdalena-tentoonstelling van Museum Catharijneconvent ontwikkelden jullie kunstworkshops voor vrouwen met een vluchtelingenachtergrond. Wat zag je gebeuren bij deze vrouwen? 

‘Hun ontwikkeling werd een cyclus in plaats van een lijn. Deelnemers konden kiezen uit verschillende workshops, waaronder beeldende kunst, documentatie, fotografie en theater. Vrouwen uit landen in het Midden-Oosten zijn het niet gewend om zichzelf te laten zien, maar in Nederland moet je naar buiten. Door een veilige ruimte te creëren stimuleerden we vrouwen om zich open te stellen. Een van de deelnemers stond voor het eerst in haar leven met een camera in haar hand. “Probeer het maar”, moedigde ik haar aan. “Welk beeld wil je van jezelf laten zien?” Ze begon spontaan te stralen. De kunstworkshops wakkerden durf aan. Het leuke is dat de deelnemers de workshops nu zelf gaan geven in het museum voor verschillende bewoners van asielzoekerscentra. Ze geven hun ervaring door.’ 

 
Je bent afgestudeerd. Wat zijn je doelen? 

‘Ik werk bij de gemeente Utrecht, een vruchtbare bodem waar ik mijn ideeën een plek kan geven. Daarnaast heb ik mijn eigen bedrijf. Ik wil graag meer kunsteducatieve, interactie en interdisciplinaire elementen toevoegen aan inburgeringstrajecten. Integratie gaat niet over verandering van je authenticiteit, maar over het leren van vaardigheden die je helpen om je thuis te voelen. In Nederland zijn dat: onderzoeken, communiceren, samenwerken, vragen stellen. Die vaardigheden waren nieuw voor mij, maar door mijn zintuigen te gebruiken, door aan de slag te gaan, heb ik deze vaardigheden ontwikkeld. Dat proces is nog niet afgerond. Ik ben nog steeds bezig met integreren. Dat doe ik door te onderzoeken, te ervaren en bij te dragen binnen de veilige muren van musea en andere culturele instellingen. De volgende stap in mijn eigen ontwikkeling? Een PhD, waarbij kunsteducatie, integratie, musea en beleid de ingrediënten zullen zijn.’