Honderdvijftig sollicitaties verstuurde Engels docent Hakeem Waguma (33). Het resultaat: stilte – geen gesprekken, geen gastlessen, alleen maar afwijzingen. Mede dankzij de inspanningen van het UAF belandde hij uiteindelijk toch aan tafel bij een schooldirecteur. Hakeem gaf een proefles en greep zijn kans. ‘Ik zei: “Ga lekker zitten en geniet van mijn les.”’
‘In 2020 begon ik met solliciteren,’ blikt Hakeem terug. Hij ontvangt in een tijdelijk, verder leeg leslokaal van het VMBO Trivium College Amersfoort, sinds september zijn werkgever. Buiten slaan grote machines funderingspalen in de grond voor een nieuw te verrijzen schoolgebouw. Hij klapt het raam dicht en neemt plaats achter een van de tafeltjes in de klas. ‘Als onderdeel van mijn studie liep ik stage op een middelbare school in Zutphen, dat ging goed. Een vriend zei: “Jij hebt binnen een seconde een baan.” Maar die seconde werd een maand, een maand werd twee maanden en zo ging het verder. Er gebeurde niets.’
Hakeem haalt een laptop uit zijn werktas en opent een map bestanden op het bureaublad. Daar staan ze: de honderdvijftig brieven die hij verstuurde, keurig onder elkaar. Motivatiebrief final, met daarachter namen van talloze scholen. De reactie die hij steeds kreeg: geen ervaring. Hakeem: ‘Ik voelde me er heel slecht over. Medestudenten die nog nooit voor de klas hadden gestaan kregen wel een baan, terwijl ik…’ Hij zoekt naar woorden. ‘Ik ben een ervaren docent.’
Medestudenten die nog nooit voor de klas hadden gestaan kregen wel een baan.
Hakeem wordt geboren in Oeganda. Hij studeert er Engels, de officiële taal van het land. Daarnaast leert hij onder meer het Arabisch, Turks, Swahili, Afrikaans en Zulu. ‘Ik spreek negen talen! In mijn land heeft elke stam zijn eigen taal en dat zijn er nogal wat. Talen stellen je in staat om anderen te begrijpen. Wat doet het met jou dat we dit gesprek in het Nederlands voeren?’
Na zijn opleiding gaat Hakeem werken op een school in Kampala, om vervolgens naar Turkije te verhuizen als hij de kans krijgt om daar Engelse les te geven. Alles bij elkaar staat hij meer dan acht jaar voor de klas. Omdat het in Turkije niet veilig is voor hem vlucht hij in 2016 naar Nederland. ‘Het is een lang, pijnlijk en politiek verhaal. Ik wil er niet over uitwijden, maar het was slecht.’ In afwachting van een verblijfsvergunning in Nederland kan Hakeem twee jaar lang niets doen. Tot de seinen eind 2018 op groen springen. Ondersteund door het UAF volgt hij het schakeljaar aan de HAN Hogeschool in Nijmegen, daarna begint hij aan een Hbo-opleiding leraar Engels.
Hakeem: ‘Er staat vier jaar voor de opleiding, maar ik wilde in twee jaar klaar zijn. Er waren periodes bij dat ik tien vakken haalde in één blok. Inmiddels hoef ik alleen nog mijn eindonderzoek af te ronden.’ Hij gaat verzitten en vouwt zijn handen samen. ‘Kijk, ik heb ervaring. Ik kan met gemak een Engelse les verzorgen. Maar ik voelde aan dat ik meer kans zou maken op een baan met een Nederlands diploma op zak. Dat was mijn motivatie.’
Dat het vinden van een baan toch zo moeilijk zou zijn had hij niet verwacht. Hij gist nog steeds naar redenen voor de lange lijst sollicitaties zonder resultaat. ‘Zeg jij het maar. Ik heb alles: een afgeronde opleiding, werkervaring, goede cijfers – echt goede cijfers, nu ook bijna een Nederlands diploma, ik spreek mijn talen. De voertaal van mijn studie is Nederlands, ik heb verslagen in het Nederlands geschreven. Gebrekkige beheersing van de taal kan geen reden zijn. De Nederlandse taal is voor een Engels docent bovendien niet cruciaal, want ik geef tachtig procent van mijn lessen in het Engels. Wat is het wel?’
Hij is even stil. Dan zegt hij: ‘Mijn oorspronkelijkheid is mijn eerste ingeving. Dat ik uit Afrika kom helpt niet. In het onderwijs is het niet makkelijk om iemand uit Afrika te zijn. Ik ben nog weinig mensen zoals ik tegengekomen in het Nederlandse onderwijssysteem. Ik had natuurlijk een foto op mijn cv staan.’ Er volgt een diepe zucht.
In het onderwijs is het niet makkelijk om iemand uit Afrika te zijn. Ik ben nog weinig mensen zoals ik tegengekomen in het Nederlandse onderwijssysteem.
De ommekeer kwam toen Hakeem’s begeleider bij het UAF hem wees op een vacante positie bij het VMBO Trivium College Amersfoort. ‘Mijn eerste reactie was: daar heb ik al gesolliciteerd – zonder succes. Dus waarom zou ik het nogmaals proberen? Ze zeiden dat ik hulp zou krijgen en meteen werd gekoppeld aan de directeur. Waarom hulp? Uiteindelijk heb ik het wel gedaan. Ik ben niet rancuneus, daar ben ik de persoon niet naar. Negatieve ervaringen maken mij sterker. Ik wil niets negatiefs zeggen over Trivium, ze hebben me een kans gegeven.’
Hakeem voerde een gesprek en werd uitgenodigd om een proefles te komen geven. ‘Dat was alles wat ik wilde. Ik wist: als ik de kans krijg, pak ik die met beide handen aan. Vlak voor de les zei de directeur dat ze me wilde introduceren. Ik zei: “Dat is niet nodig. Ga lekker zitten en geniet van mijn les. Ik red me wel.” Daarna ging alles vanzelf. Ik schreef een aantal dingen over mezelf op op het bord en vroeg aan de studenten om mij in het Engels te introduceren. Dat vonden de ze heel leuk. Ik kreeg positieve reacties.’
Ik wist: als ik de kans krijg, pak ik die met beide handen aan.
Wat vertelt het verhaal van Hakeem? Hakeem: ‘Laat me deze vraag in het Engels beantwoorden. There is a saying: don’t judge a book by its cover. I think the majority judge either how we look or where we come from. But you can’t judge unless you give me an opportunity to show what my abilities are. What I needed was one lesson. To every student who is frustrated I want to say: be patient and believe that there are people who will look after you. Seriously. In the end, chances are given.’
Het UAF heeft Hakeem begeleid en financieel ondersteund tijdens zijn studie en zijn traject op weg naar werk. Via een tip van zijn trajectbegeleider vond Hakeem zijn huidige baan.
In eerste instantie wilde Hakeem niet nogmaals solliciteren bij de school waar hij eerder was afgewezen. Ik heb hem geadviseerd om dat wel te doen. Ik zei: ‘Ga in je kracht staan, vergeet alle andere dingen en zie dit als een kans.’ Van de school hoorden we dat ze – met het oog op de vele leerlingen met een taalachterstand – in eerste instantie hadden getwijfeld over zijn Nederlands. Maar omdat het om een tijdelijke vervanging ging, zijn ze over dat bezwaar heengestapt. Al na een maand werd duidelijk dat Hakeem en deze school een goede match zijn. Hij heeft een goede klik met leerlingen, juist omdat hij zoveel verschillende talen spreekt. Ik heb veel respect voor hoe hij het oppakt. Ik hoop dat scholen dit voorbeeld aangrijpen om docenten met een vluchtelingenachtergrond uit te nodigen op gesprek. Mensen zoals Hakeem nemen veel bagage mee.
Talent mag niet verloren gaan
Geef gevluchte onderwijsprofessionals zoals Hakeem de kans zich te ontwikkelen. Met jouw donatie maak jij voor hen een wereld van verschil.
Help jij vluchtelingen op weg?
![UAF-logo-staand-zonder-payoff-[RGB]](https://www.uaf.nl/wp-content/uploads/2023/02/cropped-UAF-logo-staand-zonder-payoff-RGB-223x300.png){kind=logo}
