‘Het komt op mij neer’ 

‘Vandaag is dag vijfendertig van de oorlog,’ stamelt hij, ‘echte oorlog.’  

Oleksandr’s oudere broer meldde zich op dag twee bij het leger. De echtgenoot van zijn zus en zijn vader volgden twee weken later. ‘Even overwoog ik om terug te gaan en mee te vechten, maar mijn moeder belde en zei: “Doe het niet, ik wil dat je in leven blijft.” Ze heeft gelijk, teruggaan heeft geen zin met alles wat er is gebeurd.’ 

Om het gezin te ondersteunen werkt Oleksandr dertig tot veertig uur per week als schoonmaker bij het conservatorium hotel in Amsterdam. Slapen lukt hem alleen met melatonine. ‘De mannen vechten, de vrouwen en kinderen blijven binnen en mijn broertje is in Nederland. Ook hij vluchtte vanwege zijn seksuele geaardheid, hij wacht op een verblijfsstatus. Het komt dus neer op mij, ik ben de enige die geld kan verdienen.’ 

En zijn studie? ‘In goed overleg met de studieloopbaanbegeleider van de Hogeschool Leiden, de decaan en de mensen van het Voorbereidend Jaar Leiden heb ik de moeilijke, maar belangrijke beslissing genomen om dit blok twee in plaats van vier modules te volgen.’ Hij veegt de tranen uit zijn ogen. ‘Het is de enige juiste beslissing, maar het doet heel, heel veel pijn. Eindelijk had ik alles op orde en toen werd de grootste nachtmerrie werkelijkheid.’ 

Rechtstreeks naar je dromen

Oleksandr vroeg in 2016 asiel aan in Nederland. Na meerdere rechtszaken gaf de Hoge Raad hem in 2019 toestemming om in Nederland te blijven. ‘Homo zijn is bij wet niet verboden in Oekraïne, dus de IND zei: je kunt terug. Ik heb veel moeite moeten doen om te bewijzen dat de waarheid anders ligt. Na drie jaar vechten kon ik eindelijk aan mijn nieuwe leven beginnen.’

Oleksandr volgde taalcursussen, maakte nieuwe vrienden en behaalde zijn inburgeringsexamen. De volgende stap: studeren. Omdat hij de financiële middelen niet had vroeg hij het UAF om ondersteuning. ‘Voor mij betekende dat groen licht op weg naar mijn droom: een goede opleiding volgen in Nederland. Ik ben het UAF heel dankbaar.’ Hij doorliep succesvol het Voorbereidend Jaar Leiden en schreef zich afgelopen zomer eindelijk in voor de studie Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek aan de Hogeschool Leiden.

‘Alles was afgestemd om succesvol en probleemloos te studeren. De eerste twee blokken waren lastig, want de voertaal van de opleiding is Nederlands en de andere studenten zijn een stuk jonger dan ik. Desondanks haalde ik alle vakken. Ik ging heel goed van start.’ En toen was daar het telefoontje van zijn moeder op 24 februari. ‘Ze vertelde in shock dat de oorlog was begonnen. Ik wist niet wat te zeggen, wat te doen. Mijn hart barstte uit elkaar van waanzinnige pijn.’

Er valt een stilte. Dan zegt Oleksandr: ‘Ik heb nog een paar woorden voorbereid, over wat ik wil bereiken met dit verhaal.’ Hij gaat verzitten, pakt zijn papieren weer op en leest voor: ‘Met dit verhaal wil ik niet alleen aan Oekraïense, maar alle vluchtelingen overbrengen dat je nooit mag opgeven. Je moet rechtstreeks naar je dromen gaan, ondanks alle obstakels. Als je gelooft in je capaciteiten zal je doel of droom worden bereikt. Je moet dat moment kunnen overleven waarop het lijkt alsof alles verloren is. Alles komt goed, we moeten hoop houden dat alles goedkomt.’