Hamzah Eiz Aldin (29, uit Syrië) kwam in 2015 met een afgeronde opleiding Tandheelkunde naar Nederland. Maar om hier als tandarts aan de slag te kunnen moest hij eerst het medisch assessment afronden, een lang proces met veel examens. Vijf jaar later is het eindelijk zo ver: Hamzah heeft alle toetsen gehaald en werkt als tandarts in een praktijk in Zaandam.

‘In 2009 koos ik dit vak. Ik wist niet goed wat ik wilde studeren, maar mijn broer, die ouder is, volgde de opleiding Tandheelkunde. Hij vertelde over de studie en ik ging met hem mee naar de universiteit om te kijken. Voor mij was het belangrijk dat ik met mensen zou gaan werken. Een baan met computers en cijfers is niets voor mij. “Dit is leuk, hoor”, zei mijn broer enthousiast. “Je werkt met mensen, je bent altijd bezig.” Dat trok me over de streep. Als tandarts kun je iets voor mensen betekenen en iets moois maken met je handen. Ik schreef me in aan de Al-Baath University en studeerde in mijn thuisstad Hama.’

Vijf jaar later, in 2014, behaalde Hamzah zijn diploma. De burgeroorlog was toen al lang bezig. ‘In mijn tweede jaar begon het. In het begin dacht ik: misschien gaat het snel voorbij. Maar dat was niet zo. Vooral in het vierde jaar, toen begon ik met de behandeling van patiënten, werd het lastig. Soms viel de stroom uit of was er geen water en moesten we de lessen afbreken. Een verhuizing tijdens mijn studie heb ik overwogen, maar uiteindelijk niet gedaan. Dan zou ik helemaal opnieuw moeten beginnen.’

Eenmaal met een diploma in zijn hand werd Hamzah voor de keuze gesteld: het leger in of vluchten. Hamzah: ‘Dat was eigenlijk geen keuze. Ik ben tegen geweld en wil geen mensen doden.’

‘Ik had een doel’

In Nederland veranderde Hamzah zijn doel niet. Hij wilde werken als tandarts, ook in deze nieuwe omgeving. ‘Dat ik daarvoor opnieuw zou moeten studeren was geen verrassing. Dat is overal zo. Daarom besloot ik om zo snel mogelijk de taal te leren. In het asielzoekerscentrum in Hoogeveen zei ik op de eerste dag tegen een COA-medewerker: “Ik wil Nederlands leren, waar kan ik naartoe?” De medewerker lachte en zei dat ik rustig moest doen. “Het is pas je eerste dag.”

‘In het begin vond ik het Nederlands erg moeilijk. Ik dacht echt dat het me nooit zou lukken. Jullie taal klinkt ingewikkeld en de grammatica vind ik onlogisch. Maar ik had een doel. Ik wilde tandarts worden en wist dat de taal daarvoor een vereiste is. Uiteindelijk heb ik er twee jaar voor uitgetrokken.’ In die periode verhuisde Hamzah van Hoogeveen naar Amsterdam, waar hij zich aansloot bij een volleybalvereniging. ‘Dat heeft me erg geholpen. Vrienden maken, een sociaal leven, voor mij was dat echt de sleutel om hier te aarden.’

Twaalf uur per dag studeren

Eenmaal op het juiste taalniveau begon Hamzah, gesteund door het UAF, aan zijn medisch assessment. De stappen die hem te wachten stonden: een Algemene Kennis- en Vaardighedentoets, het NT2-examen en daarna hard studeren om zijn BIG-registratie te halen.
Hamzah: ‘In 2018 heb ik bijna niets anders gedaan dan studeren. Soms twaalf uur per dag. Het was zwaar, maar je kent jezelf. Diep van binnen weet je of je iets kan of niet. Ik wilde voor mijn droom vechten en besloot te gaan zitten en net zo lang te studeren tot ik het zou halen. Heel af en toe volleybalde ik om fit te blijven, verder deed ik niets. Soms vroegen vrienden: “Leef je nog, gaat het goed met je?” Vraag er maar niet naar, zei ik dan. Als ik tandarts wilde worden moest ik dit doen.’

Hoeveel toetsen hij heeft moeten doen? Hamzah denkt na. ‘Veel, echt veel. Alleen al voor mijn BIG-registratie heb ik vier theorietoetsen, vier praktijktoetsen, een behandeling en een mondeling gedaan.’ Na twee herkansingen was zijn BIG-registratie eind 2019, iets minder dan vijf jaar na zijn komst naar Nederland, binnen. ‘Vooraf zeiden mensen dat ik depressief zou worden, dat het te moeilijk was. Die voorspelling is niet uitgekomen. Ja, het traject is moeilijk, maar het kan. Het belangrijkste is dat je gelooft in jezelf.’

Een eigen praktijk

Om zich voor te bereiden op de beroepspraktijk werkte Hamzah in de laatste fase van zijn medisch assessment – tussen het studeren door – negen maanden als assistent in een tandartspraktijk in de Jordaan in Amsterdam. ‘Ik wilde leren hoe het er in Nederland aan toe gaat en vertrouwen krijgen. Ik had al jaren geen patiënt meer gezien. Hoe praat je in Nederland met een patiënt? Hoe werkt de administratie? Alles is hier anders. Vooral de communicatie met patiënten is niet te vergelijken. Tandartsen in Nederland leggen alles uit aan de patiënt, iedere stap. Syrische tandartsen zetten de stoel naar achteren en beginnen meteen met boren. De Nederlandse manier past beter bij mij.’

Met een BIG-registratie en negen maanden werkervaring op zak vond Hamzah begin 2020 vrij eenvoudig een baan bij een tandartsenpraktijk in Zaandam. Hij solliciteerde en werd aangenomen, zegt hij met een glimlach. Het maakt hem trots. ‘Het was geen gemakkelijke weg, maar ik heb niet opgegeven. Dat ik mijn doel heb bereikt is ergens ook gek. Het voelt vreemd. Daarom heb ik twee nieuwe doelen gesteld voor mezelf. Op de korte termijn wil ik mezelf verder ontwikkelen en specialiseren, zodat ik ook moeilijke casussen kan behandelen. Op de lange termijn wil ik een eigen praktijk.’ Met zijn broer? Hamzah lacht: ‘Ik heb de gedachte al wel met hem gedeeld, maar hij werkt als tandarts in Duitsland. Daar wil ik niet naartoe, want dan moet ik wéér een taal leren. Ik ben gelukkig in Nederland en vind het Nederlands mooier dan het Duits. De vraag is dus of hij naar Nederland wil verhuizen.’

Interview: Job Hulsman
Fotografie: Suzanne Blanchard